Naša sela
Srpsko selo je najpouzdaniji čuvar tradicije. Čuvar identiteta jednog naroda i sećanja na život u prošlosti i običaje podneblja u kome se nalazi. Svako od njih nosi svoju posebnu priču, svoj duh i toplinu, svoje nasleđe i svoj identitet. Za njihove meštane i one koje poreklo i koren vezuju za selo, ona su više od puke geografske lokacije. Ona su nemi čuvari kulta ”kućnog praga”, skrivenog osećaja topline i spokoja koji nikada ne isčezne, života upletenog u livade, izvore, u brazde, u miris ruzmarina i jesenjih ruža, domaće rakije, vina, pogače i toplog mleka. I još mnogo, mnogo više.
Retke su opštine koje se mogu pohvaliti tolikim brojem sela na svojoj teritoriji, koja su istovremeno toliko slična a toliko različita. Opština Ćuprija jedna je od njih. Batinac, Bigrenica, Staro selo, Vlaška, Virine, Ivankovac, Isakovo, Jovac, Dvorica, Krušar, Kovanica, Mijatovac, Ostrikovac, Paljane, Dobričevo, Senje i Supska. U koje god od ovih sela da vas put nanese, dočekaće vas raširenih ruku i širokog osmeha, a iz njih ćete poneti uspomene, koje se ne zaboravljaju i koje ćete godinama kasnije prepričavati. Organska hrana, odmor ispunjen sadržajem i dodatnim aktivnostima, mnogobrojni verski objekti i nestvarna priroda, glavne su prednosti sa kojima treba računati kada govorimo o prespektivi turističke ponude koju vam sela ćuprijske opštine nude.
Batinac
Odavno su naši stari govorili: “Najbogatiji je onaj ko ima jednu kuću, dva voćnjaka i tri deteta”. Ako je suditi po tome, za meštane Batinca, sa punim pravom može da se kaže da su milioneri, jer teško da ćete u selu naći domaćinstvo koje u
svom posedu nema desetine hektara obradive zemlje i barem dve velelepne kuće u svom dvorištu. Pre samo koju deceniju, ovo je bilo selo u kome su zemljoradnja i stočarstvo bile primarne delatnosti. Danas, najveći deo stanovnika Batinca nalazi se na privremenom radu u inostranstvu, pretežno u zemljama zapadne Evrope, pa ovo selo sve češće nazivaju “malom Švajcarskom“ u srcu Srbije.
Predanja kazuju da je selo nekada bilo deo Paraćinske nahije, te da je zbog močvarnog terena i blata, naselje preseljeno na blage strane Kučajskih planina, bliže Popovcu i Stubici. Predanje još kaže, da je baš zbog tog blata naselje i dobilo ime
Blatinac, da bi u popisne knjige s početka 19 veka, bilo upisano kao selo Batinac.
Zbog konfiguracije terena, Batinac je selo sa izuzetnim potencijalima za razvoj svih grana poljoprivrede. Batinčani su u prethodnom periodu postigli izvanredne rezultate u poljoprivrednoj proizvodnji, čiji su kapaciteti mnogostruko
uvećani ukrupnjavanjem individualnih poseda. U selu nema domaćinstva koje nema najsavremeniju mehanizaciju i moderne poljoprivredne objekte velikih gabarita.
Odavde potiču neki od najuspešnijih pčelara, rekordera u proizvodnji mleka, odgajivača rasnih primeraka krupne stoke i dobitnika prestižnih nagrada sa domaćih i međunarodnih Sajmova poljoprivrede. Predeli oko sela kao stvoreni su za kratke izlete, za ljubitelje netaknute prirode i čistog vazduha.
Potencijali za razvoj seoskog i lovnog turizma su veliki a plodne oranice odlična baza za razvoj organske proizvodnje.
Prekrasna priroda idealna je za uživanje pod vedrim nebom i poklonike kampovanja. Prvi kamp na teritoriji opštine Ćuprija, “Camp Plum” lociran je u ataru sela Batinac i od isključenja za Ćupriju sa auto puta E75 Beograd –Niš udaljen je svega 2 kilometra. Koncipiran kao uređeno seosko domaćinstvo, kamp pruža usluge boravka na otvorenom i u apartmanima. U prirodnom okruženju pored reke Ravanice, svojim posetiocima nudi siguran i bezbedan odmor, kroz jedinstveni spoj udobnosti i prirode. Uređene parcele za kampere, opremljene su priključcima za vodu i struju, odvojenim muškim i ženskim kupatilima i toaletima sa toplom i hladnom vodom. Neograničen internet, zajednička prostorija sa potpuno opremljenom kuhinjom i prostorom za obedovanje, roštilj na otvorenom, igralište za decu, odvojeni prostor za šatore i još mnogo toga, razlog su više da posetite “Camp Plum”.
Bigrenica i Staro selo
Do Bigrenice, najistočnijeg sela ćuprijske opštine može se doći iz nekoliko pravaca. Najlakši put je onaj, asfaltni pored Ivankovca i mesta jednog od najvećih bojišta Prvog srpskog ustanka. Onaj teži, ali svakako lepši put je skrenuti levo, pored manastira Ravanica, pa onda uzbrdo kroz neke od najlepših krajolika ovog dela Srbije. Ali ako ne možete bez auta, ovaj drugi put zaboravite.
Dakle, put do Bigrenice, nekih 15 kilometara udaljene od Ćuprije je lak, ali priča o Bigrenici to nikako nije. Zato što je u Bigrenici sve nekako složeno i u kontrastima, samo je priroda jednostavna i savršeno lepa. Ali priroda se mora videti i doživeti a kontrasti zaslužuju neku reč. Bigrenica je selo rasuto na nekih 5.000 hektara i po tome je verovatno najveće selo u Srbiji, ali i sa najmanje kuća i domaćinstava na toj površini. Čak i ime sela, nastalo iz reči „bigar“- izvorište je došlo slučajno, jer je selo prvobitno nosilo naziv „Novo selo“ pošto je „Staro selo“ par kilometara udaljeno, postojalo odvajkada i verovatno u jednom trenutku postalo pretesno za sve stanovnike. Bigrenicu je najlakše definisati kao skup zaseoka koji
su činili Staro selo, Novo selo, Zubrova, Ravno, Bučje. Oduvek su ova područja naseljavali nomadi-stočari što je kad se pogledaju beskrajne livade savršeno razumljivo. Za velika stada valjalo je imati dobru pašu, pa su se posedi prirodno širili, dok nisu došli do sadašnjih prostranstava.
Izmeriti i obići, po prostranstvu, toliko selo sigurno nije lako, a valjda je najteže bilo Jovanu Kodžomanoviću, kome je palo da u ovom selu bude poštar između dva svetska rata. Jovan je, zapisano je u knjigama, svakog dana pešice dolazio u Ćupriju, podizao poštu i raznosio svojim komšijama po Bigrenici. I tako 40 godina. O njemu je pisala svetska štampa, a neki američki list je izračunao da je Jovan Kodžomanović prepešačio više stotina hiljada kilometara i da po tome u poštarskom svetu nema premca. Ako se neko selo može pohvaliti uslovima za razvoj, onog pravog, autentičnog seoskog turizma onda je to svakako Bigrenica. Za one koji žele da, ne samo osete, već da budu deo prirode, Bigrenica ima sve.
Virine
Ako krenete od Ćuprije put Despotovca, kroz pitome talasaste predele Resavskog kraja na 14 kilometru od grada, samo će vas putokaz podsetiti da u udolini pred vama leži jedno od najmističnijih sela opštine Ćuprija – Virine. O prošlosti ovog sela gotovo i da nema pisanih dokumenata, ali ima predanja. Kao naseljeno mesto, u istorijskim dokumentima po prvi put se spominje u čuvenoj Ravaničkoj povelji kneza Lazara manastiru Ravanica, kao selo Donji i Gornji Okopac, koje se tada prostiralo u granicama atara Toplik.
Tragovi ukazuju na to da je na ovom prostoru tokom 14 veka postojalo neveliko naselje koje se u turskim defterima pod imenom Selište pominje još 1714. godine, dok se pod sadašnjim imenom beleži tek sa kraja 19 veka. Postoji nekoliko legendi i priča o tome kako je selo dobilo ime. Jedna kaže da je selo dobilo ime po dubokim virovima koji su se prostirali na prvobitnoj postojbini sela, druga da su ti isti virovi odneli život jedne lepe devojke a trećoj je kumovala sama lokacija udoline u kojoj se selo prostire. Interesantno je da u ataru sela postoji nekoliko izvora pitke vode. Nekada su sa ovih kladenaca meštani zahvatali vodu za stoku i kuću i često se okupljali na čašicu razgovora a danas putnik namernik ovde
uvek može da se okrepi hladnom izvorskom vodom.
Danas, retka sela mogu da se pohvale očuvanim objektima koji su othranili generacije. Mlinovi i vodenice nekada su bili sastavni deo pejzaža i seoske arhitekture a Virinski mlin jedan je od najstarijih u okolini. Procenjuje se da je star oko jednog veka a nekada se u okolnim selima koristilo samo ono brašno koje je izlazilo ispod vodeničnog točka Virinskog mlina. Na ulazu u renovirani Dom kulture nalazi se očuvana predratna austougarska sef kasa, sa tri različite brave. Na njoj vidljivi su slojevi nekoliko različitih boja, a meštani zagonetno odmahuju glavom na pitanje, gde je ključ i šta se u njoj
krije.
Jedna od najlepših pravoslavnih bogomolja u kraju, crkva posvećena Svetoj Trojici nalazi se upravo u Virinu. Sagrađena je na brdu iznad sela odakle puca pogled na nestvaran okoliš a ovo je jedina crkva koja je izgrađena, freskopisana i osveštana za samo 6 meseci. Lovište kojim gazduje lovačka sekcija Virine prostire se na više od 20 hiljada hektara i graniči se sa svim lovištima pomoravskih Lovačkih društava. Zaštita i briga o lovištu stalna je aktivnost virinskih lovaca, pa se mogu pohvaliti zavidnim fondom i krupne i sitne divljači.
Vlaška
Na istočnoj obali Velike Morave, na osmom kilometru od Ćuprije, prostire se atar sela Vlaška. O istorijatu ovog sela veoma je malo podataka, ali kako je to već slučaj sa svim moravskim selima i ovo naselje je svoju teritorijalnu rasprostranjenost “usaglašavalo” sa obližnjom rekom i njenom plahovitom prirodom.
Ta ista reka, i Vlaškoj i ostalim selima koja gravitiraju u njenoj blizini, darovala je hektare plodnih oranica, pogodnih za rast i razvoj većine poljoprivrednih kultura. Većina stanovnika ovog sela svoje bolje sutra potražila je preko granice a ono malo meštana, mahom penzionera, brine o porodičnim posedima i penziju stečenu u “belom svetu”, troši na svojoj dedovini.
Sredinom prošlog veka, Vlaška je bila selo u kome niste mogli naći ni jednu dvospratnicu, a danas, skromne prizemne kuće građene u “moravskom stilu” mogu se na prste jedne ruke izbrojati. Velelepni porodični domovi šepure se u svakom dvorištu a tek na po kojem ćete videti podignute roletne i otvorene prozore, jer se njihovi vlasnici njima vraćaju, samo na nekoliko nedelja u toku godine. Meštani Vlaške pretežno se bave poljoprivredom, a poslednjih godina veliki broj povratnika iz inostranstva opredeljuje se za podizanje novih zasada voća i plasteničku proizvodnju.
Vlaška je jedino selo čija crkva nosi ime “Crkva Svih sveca”. Izgrađena je donacijama meštana a svojim izgledom podseća na Hram Svetog Save u Beogradu. Prirodno-geografske karakteristike regiona uticale su na umnožavanje lovnog potencijala, a lovište kojim gazduju lovci Lovačke sekcije iz Vlaške i Supske, obiluje raznolikom lovnom divljači. Na prostoru lovnog revira sela Vlaška, zastupljeni su fazan i zec, ali i grabljivice poput šakala. Kako bi sprečili njihovu prekobrojnost, svake godine organizuje se kolektivni lov na predatore, u kome pored domaćih, učestvuju lovci iz mnogobrojnih Lovačkih udruženja iz čitave zemlje.
Dvorica
Iako se po broju domaćinstava i stanovnika, Dvorica svrstava u red manjih sela, a često je ne samo teritorijalno, vezuju za obližnji Jovac, ovo naselje poseduje mnogo specifičnosti i putnicima namernicima nudi uslove za predah i prijatan odmor. Dvorica se kao naseljeno mesto prvi put spominje u Hrisovulji kneza Lazara, kao toponim Pridvorica, na levoj obali
Velike Morave.
Kao i većina mesta, čiju je teritorijalnu rasprostranjenost svojim tokom određivala plahovita Morava, selo je dva puta premeštano. Prvobitni naziv sela bio je Praskavica, zbog “prasaka” koje su bile rasprostranjene na ovim prostorima i protezalo se na potesu poznatom kao Kostino Duvanište. Pod današnjim imenom, selo se spominje od 1822. godine. Do Drugog srpskog ustanka, Dvorica se nalazila u sastavu Osmanskog carstva i imala je status male kasabe ili varošice da bi nakon oslobođenja ušla u sastav kneževine. Selo se deli na Gornji i Donji kraj a kuće su dosta razuđene i raspoređene u pravcu regionalnog puta Jagodina-Varvarin.
Dobar deo kuća, zadržao je svoje izvorne oblike, iako se mnoge od njih danas ne koriste za stanovanje. Zaljubljenike u stari moravski stil gradnje, neće ostaviti ravnodušnim, raskošna biljna ornamentika oko prozora i vrata. Među njima se izdvaja porodična kuća Jankovića, koja je kompletno renovirana i prilagođena za život savremene porodice. Centralni deo kuće zauzima prostrano ognjište a na policama je izloženo posuđe i alati koji su nekada bili u upotrebi. Kao posebnu dragocenost, porodica čuva drveno sanduče koje se generacijama prenosi iz ruku muških potomaka Jankovića, koji su polazeći u rat u njemu nosili deo dedovine, vunene čarape, šajkaču, jabuku i kult kućnog praga. Gostoprimljivi domaćini poslužiće vas domaćom rakijom, plodovima iz svog voćnjaka a njihovi planovi su da od dedovine, naprave malo etno
selo sa svim propratnim sadržajima za uživanje zaljubljenika u seosku idilu.
Dobričevo
Dobričevo je najmlađe naseljeno mesto u opštini Ćuprija, najbliže je gradu i kao takvo nema status sela. Iako je ovo tipsko naselje, izgrađeno za potrebe Poljoprivrednog dobra “Dobričevo”, nekada je ovo mesto imalo status perjanice konjičkog sporta u Srbiji. Kao i većina naseobina na ovim krajevima, prvi put se pominje u Ravaničkoj povelji pod imenom Dobrotesi.
Za one koji se opredeljuju da veruju u legende, imenu naselja kumovala je ljubav između lepe Dobrile iz Paljana i kneza Miloša, koji je po njoj nazvao ergelu i novoosnovano poljoprivredno dobro. Međutim, sve je izvesnije da je Dobričevo ipak dobilo ime zbog plodne zemlje na kojoj se prostire.
U doba vladavine kneza Aleksandra Karađorđevića, 1852. godine, osniva se “Zavedenije praviteljstvene ergele”, buduće Dobričevo. U odluci o njenom osnivanju stoji da je Dobričevska ergela, prvenstveno osnovana radi “stvaranja prvoklasnog konjskog materijala za priplodne svrhe poljoprivrede i narodne odbrane”.
Osnivanje ergele, uticalo je na to da se u Ćupriji za kratko vreme razvije konjički sport, a 1874. godine osniva se ogranak kola jahača “Knjaz Mihajlo”. Kako je Ćuprija odvajkada slovila za vojnu postaju, a kasnije vojni garnizon, ne iznenađuje činjenica da su konji iz Dobričevske ergele služili vojsci, a upravnici tadašnje ergele bile vojne starešine.
Najstarija ergela u Srbiji je pretvorena 1892. godine u Državni stočni fond, od kada je u Dobričevu pored konja počelo gajenje goveda, svinja i ovaca. Ministarstvo trgovine je za Dobričevo, koje je dobilo status Centralnog instituta za državne ergele i stočarstvo, godine 1899. otkupilo nedaleko od Ćuprije, još 1.000 hektara zemljišta.
Danas se u Dobričevu više ne čuje topot kopita i njisak konja. Ali se čuje zvuk ultralakih letilica koje u sumrak preleću plodnu dobričevsku zemlju. Na samom ulazu u naselje, pored regionalnog puta ka Senju, nalazi se sportski aerodrom, jednog od najtrofejnijih Aero klubova u Srbiji, Aero kluba Ćuprija. Početkom avgusta, na ovom uzletištu okupljaju se svi oni koji vole lake vazduhoplove i letenje, na otvorenom letačkom danu “Open fly in”, a vožnja motornim zmajevima, ponuđena je kao posebna turistička atrakcija, svima onima koji bi da se vinu “nebu pod oblake” i iz vazduha uživaju u panorami grada i okoline.
Ivankovac
Neka mesta ma koliko po sebi bila mala, po svom istorijskom značaju prerastu sama sebe. Bilo da su ih obeležila neka značajna imena, događaji, legende i mitovi ili su pak poput Ivankovca bili poprište teških i istorijski veoma značajnih okršaja neprijateljskih i domaćih vojski i time ostali zanavek upisani crvenim slovom u istorijskom rodoslovu naše
zemlje.
Leta gospodnjeg 1805. godine, na Preobraženje na Ivankovačkom polju sukobile su se turske jedinice predvođene Hafis pašom i srpski ustanici pod barjakom Karađorđa, vojvode Milenka Stojkovića i Petra Dobrnjca. Bitka se završila pobedom srpskih ustanika nad brojčano i oružano nadmoćnijim neprijateljem, i ostala zabeležena kao prva zvanična pobeda srpskih
ustanika nad regularnom turskom vojskom u Prvom srpskom ustanku. Pojedini istorijski izvori navode ranjavanje i smrt turskog komandanta Hafis paše, koga je hicem iz trešnjevog topa ranio Stevo Pisar. U čast palih ustanika, na poprištu nekadašnje bitke podignut je istorijski kompleks“ Šančevi- Ivankovac” da seća i podseća na slavne dane srpske istorije. Ništa manje nije interesantan podatak da je zapravo inicijativa da se ovaj prostor označi spomen obeležjem, potekla od Kralja Petra Prvog Karađorđevića, koji je prilikom jedne od poseta ovim krajevima 1907. godine izdao naredbu da se na ovom mestu prvo postavi hrastov krst a zatim i spomenik u znak zahvalnosti Karađorđu i ustanicima. Izgradnja spomenika sačekala je neko bolje vreme, da bi po završetku Prvog svetskog rata, na inicijativu viđenijih građana Ćuprije i sela Ivankovca, imenovan odbor za podizanje spomenika i davnašnja želja prestolonaslednika bila ispunjena. Inicijativa za kategorizaciju ovog mesta potekla od Igora Parfjonova osnivača i dugogodišnjeg rukovodioca ćuprijskog Muzeja, a u dogovoru sa Zavodom za zaštitu spomenika, 50- tih godina prošlog veka, kompleks na Ivankovcu proglašen je znamenitim mestom i svrstan u kulturno dobro od izuzetnog značaja, o kome se stara ćuprijski Muzej “Horeum Margi Ravno”.
U čast ustanika, svakog 18. avgusta, na lokalitetu “Šančevi Ivankovac” uz državne i vojne počasti obeležava se godišnjica Boja na Ivankovcu a posetioci su u prilici da vide i čuju pucanj iz autentične replike trešnjevog topa. Čitav kompleks odiše mirom i spokojem a brežuljkasti krajolik svojom lepotom zasenila je crkva posvećena Svetom Proroku Jeremiji. Ovaj objekat autentične lepote podignut je na 200-tu godišnjicu Bitke na Ivankovcu, a spomen crkva i svojim ikonostasima odaje počast slavnim junacima.
Priroda je darivala ove krajeve plodnom zemljom a dobra povezanost sa gradom selo Ivankovac čini dostupnim za sve turiste koji bi da posete poprište jedne od najvećih bitaka u srpskoj istoriji. Za one koji spadaju u red ljubitelja dobrog zalogaja i domaćih specijaliteta, predlažemo posetu i učešće u kulinarsko-gastronomskoj manifestaciji “Gulašijada”, koja se u organizaciji Lovačkog udruženja “Morava” iz Ćuprije u Ivankovcu održava početkom septembra.
Isakovo
Proplanci, šume, utabani puteljci, čist i svež vazduh i gostoprimljivi domaćini, razlog su više da posetite selo Isakovo. Legenda kaže da je selo dobilo ime po kralju Isaku, vlastelinu Karavlaške oblasti i careviću Vlahije. Prvobitna naseobina pastira i pečalbara u doba Rimljana, bila je kastela sa vojnim posadama i usputna stanica za odmor putnika namernika, a danas, ovo je selo u kome se više od 70 odsto stanovnika nalazi na privremenom radu u inostranstvu. Većinsko stanovništvo sela Isakova čine Vlasi. Narod sa specifičnom kulturom, tradicijom i običajima. Negujući svoje istorijsko nasleđe, Isakovčani svoju kulturu vekovima prenose na pokoljenja, pa su tako sačuvali vlaški govor, običaje, pesme, muzičke melodije. Jedna od najlepših bogomolja posvećena Svetoj Petki nalazi se upravo u ovom selu, a meštani su naročito ponosni na svoju crkvu, jer su njenu izgradnju i freskopisanje u potpunosti sami finansirali.
Poljoprivreda, stočarstvo a poslednjih godina voćarstvo najzastupljenije su poljoprivredne grane kojima se meštani Isakova bave. Na pobrđima iznad sela pružaju se zasadi organskih plantaža voća, pretežno jabuka, a ovi prostori pogoduju zasadima šljive, kajsije i kruške. Tradicionalni specijaliteti ovog kraja su homoljski sir, kačamak i nezaobilazna domaća rakija, a ljubazni domaćini potrudiće se da nakon dugih šetnji u netaknutoj prirodi, uživate u ambijentu seoskog domaćinstva koje u potpunosti oslikava duh starih vremena.
Predeli oko Isakova kao stvoreni su za avanturiste i ljubitelje aktivnog odmora. Najpotpuniji doživljaj prirodnih lepota ovog kraja doživećete vožnjom popularnim kvadovima, pa zato ne iznenađuje činjenica da je svake godine na tradicionalnom okupljanju ljubitelja ovakvog vida adrenalinskog sporta sve više učesnika, ne samo iz zemlje nego i iz inostranstva. U odnosu na ostale vrste turizma, Virine poseduje izuzetne potencijale za razvoj lovnog turizma. Od divljači niskog lova, u rejonu sela, kojim gazduje lovačka sekcija Virine, zastupljeni su zec, fazan i poljska jarebica dok su glavni predstavnici divljači visokog lova jelen, srna i divlja svinja. Lovište ima nekoliko visokih čeka na kojima ćete sa prvim danima lovne sezone pronaći i Draganu Trujić, jedinu damu među lovcima u ovom kraju.
Uz supruga, je kako kaže zavolela prirodu, druženje i lovačko odelo a više puta se dokazala i kao dobar strelac, naročito u lovu na krupnu divljač.
Negovanje tradicije kroz folklorne igre i pesme važno je za očuvanje identiteta i integriteta svakog naroda. Kada to još čine oni koji ne žive u državi matici, sve to dobija još veći značaj. Upravo zato, uoči Uskršnjih praznika, KUD “Horeum Margi” iz Isakova organizuje Festival folklora i narodnog stvaralaštva na kome, pored domaćina, učestvuje veliki broja folklornih ansambala iz zemlje i okruženja.
Kovanica
Bistra voda, čist vazduh i netaknuta priroda prvi su utisci o selu Kovanica, jedinom selu u Srbiji sa ovakvim imenom. U pisanim dokumentima, prvi put se pominje 1376. godine u povelji Kneza Lazara manastiru Ravanica, kao sela Donja i Gornja Okovanica. Krajem 14. veka selo je pripadalo Ravaničkom vlastelinstvu a ono što je zanimljivo, Kovanica je jedno od retkih sela koje nikada nije zamiralo. Za ime sela vezana su dva predanja. Po jednom selo je dobilo ime po kovačnici oklopa i štitova, dok druga legenda veli, da je na ovim prostorima postojala kovnica u kojoj su se kovali novci i kovanice.
Kovanica bez kovačnice ne može. Jedini kovač u ovim krajevima živi upravo u Kovanici a njegove usluge i danas koriste meštani iz čitave Resave. Kuća u kojoj je smeštena kovačnica stara je čitav vek a predmeti koje porodica baštini, podsećaju na vreme kada se od kovačkog zanata moglo lepo živeti.I danas, iz omanje radionice čuju se zvuci nakovnja i čekića pod kojim se klepaju mahom poljoprivredne alatke.
Kovanicu je lako obići, sve je tu nekako u vidokrugu. U centru sela nalazi se omanja crkva posvećena Prepodobnoj mati Paraskevi – Svetoj Petki. Na mestu gde je sagrađena nekada se nalazila kovačka radnja a sadašnja bogomolja, izgrađena je angažovanjem svih meštana. Na potesu zvanom Plandište, na brdu iznad sela nalaze se ostaci stare crkve, ali o starosti ovog kompleksa još uvek nema preciznijih podataka, niti su do sada rađena ozbiljnija istraživanja. Duž puta koji prolazi kroz selo izdižu se visoka brda obrasla listopadnom šumom a Kovanica možda više no ostala sela ćuprijske opštine ima idealne uslove i neiskorišćen potencijal za razvoj lovnog turizma. Lovištem koje se prostire na nekoliko desetina hektara,
gazduje Lovačko udruženje “Morava” iz Ćuprije a brigu o okolišu sela, vode lovci lovačke sekcije” Vrelo” iz Kovanice. Bujna vegetacija, široke udoline, padine koje se stapaju jedna u drugu, stanište su sitne i krupne divljači, a tokom lovne sezone lovi se pretežno fazan, zec, srneća divljač, divlje svinje ali i grabljivice, vuk i šakal. Lovište ima 7 stabilnih visokih čeka i lovačku kuću u kojoj se tokom lovne sezone okuplja veliki broj lovaca i njihovih gostiju iz inostranstva. Iako su stanovnici sela u proteklim decenijama, raznim migracijama napuštali ognjišta, atraktivna priroda jedan je od razloga zbog koga ovo selo ponovo počinje da živi.
Krušar
Selo bogate istorije, sportske tradicije i uspešnih malih privrednika, tako bismo u najkraćim crtama opisali Krušar. Ovo ravničarsko selo od Ćuprije je udaljeno 12 kilometara i pozicionirano je na desnoj obali Velike Morave. Prvi put se kao naseljeno mesto pominje u Ravaničkoj povelji, kao selo Donja Bukovica a pod imenom Bukovač, naselje se pojavljuje u prvom turskom haračkom popisu. Iako legenda kaže da je selo dobilo ime po kruškama koje su meštani većinom gajili, istina nije daleko od predanja, jer se poslednjih godina sve više meštana opredeljuje za ovu granu poljoprivrede, a voćarstvo se u ovim krajevima vraća na stare staze.
Selo je u ranijem periodu bilo locirano bliže reci a prema dostupnim podacima naselje se prostiralo i sa druge strane Morave, o čemu u prilog ide podatak da mnogi meštani i danas na tom potesu imaju imanja, do kojih su do skora stizali skelom.
U centru sela, na najlepšoj parceli koju je selu poklonio meštanin Jevrem Pantić,1938. godine, sagrađena je crkva Svetog proroka Ilije. U crkvenom letopisu stoji zabeležena priča da se negde u ataru sela, nalaze temelji crkve Svetog Romana, koje ni do današnjeg dana, meštani i sveštenstvo crkve nisu uspeli da pronađu. Zato su i temelji crkve Svetog Ilije osveštani na dan Svetog Romana. Na samom ulazu u crkvu, raste vinova loza. Prema rečima sveštenika, stara je koliko i sama crkva, a selo priča priču, da ju je zasadila unuka Jevremova i od tada do današnjih dana, raste i rađa.
Preci Krušaraca su učestvovali u svim važnijim istorijskim zbivanjima koja su zadesila Srbiju. Crkva Svetog proroka Ilije ima ulogu spomen-kosturnice iz Prvog svetskog rata, jedne od svega pet te vrste u Srbiji. U spomen kosturnici čuvaju se posmrtni ostaci petoro vojnika – branitelja položaja u blizini sela Krušara prilikom povlačenja srpske vojske 1915. godine. Prilikom renoviranja kosturnice nije pronađena nijedna identifikaciona pločica, odnosno matrikula vojnika. Sa zemnim
ostacima ratnika, pohranjeni su jedan bajonet i jedan prsten.
Zabeležen je podatak da je u Krušaru još davne 1889. godine postojala osnovna škola da bi 1909. godine u selu bila osnovana i prva čitaonica. Krušar je selo bogate sportske tradicije. Davne 1906. godine u selu je osnovano Sokolsko društvo “Soko” čiji su sportisti, pretežno gimnastičari, učestvovali na brojnim sletovima a sportsku tradiciju sa ništa manje uspeha, nastavlja Fudbalski klub “ Moravac”. Poslednjih godina, sve aktivnije je KUD “Krušarska mladost” koje se bavi očuvanjem tradicije, običaja i narodnih igara. U selu su ponovo oživeli susreti folklornih ansambala, na kojima mnogobrojne folklorne i pevačke grupe, predstavljaju izvornu tradiciju svojih krajeva. S hodno svojim potencijalima selo Krušar ima uslova za razvoj seoskog turizma.
Mijatovac
Mijatovac je selo koje se teritorijalno u svom najvećem delu, naslanja na Veliku Moravu i najbliže je Ćupriji. Presudan uticaj na razvoj ove oblasti i njenih naseobina nesumnjivo je imao Carigradski drum, “Via militaris”, koji je pored naglašenog vojnog, imao i veliki privredni značaj u mirnodopskim vremenima, jer se njime obavljao intenzivan trgovački promet.
Po predanju, selo je dobilo ime po nekom Mijatu koji se u potrazi za mestom za ispašu stoke naselio na ovim prostorima. Predanje još kaže da je imao mnogo ovaca ,pa je spajanjem te dve reči, nastalo sadašnje ime sela. Druga pak, Mijata pominje po poštenju, koje je turski spahija kome je vratio zaboravljene novce nagradio povećim spahalukom te ga tako nadaleko načini najbogatijim čovekom u mestu i okolini.
Naspram legendi o njegovom nastanku, na teritoriji sela ima nekoliko spomenika koji spadaju u spomeničko nasleđe iz oslobodilačkih ratova a Mijatovčani su posebno ponosni na revolucionara Danila Dimitrijevića, na čijoj se rodnoj kući nalazi i spomen ploča. Generacije će ga pamtiti po tome, da je njegovo ime nosila bivša Fabrika šećera u Ćupriji, Srednja Medicinska škola i jedna ulica.
Nigde kao u ovom selu nećete videti lepše primerke hrastova lužnjaka. Hrast lužnjak u Srbiji je poštovan od davnina i ima mitsku simboliku, pa je često mesto litijskog okupljanja meštana. Jedan od njih nalazi se u dvorištu porodice Dimitrijević i jedan je od najstarijih zapisa u ovom kraju. Ovaj gorostas među hrastovima, atraktivan je u turističkom smislu, s obzirom na njegovu očuvanosti i dugovečnost, raskošnu krošnju i činjenicu da je kao takav upisan u karte kao ratna kota. Hrast je nekoliko puta odolevao udarima groma i požaru, u kome je dobar deo stabla i grana oštećen, ali i mnogo godina nakon toga, ovaj lepotan i dalje lista.
Zubu vremena odolevaju tradicionalne kuće u moravskom stilu koje su zahvaljujući svojim vlasnicima, zadržale svoju autentičnost i lepotu a bogatom geometrijskom ornamentikom na obodima vrata i prozora dominiraju simboli sunca i reke. Selo je svoj život “upravljalo” prema reci a veliki broj meštana, pored obrađivanja zemlje, ranije se bavio i ribolovom.
Danas se na obalama Morave mogu videti mnogobrojni sportski ribolovci a oni kojima zatreba čamac, znaju da boljeg čamdžije od Životija Petrovića, poznatijeg kao Žika bure, u čitavom kraju neće naći. Ovaj vremešni domaćin, čitav svoj životni vek proveo je kraj reke, loveći ribu, praveći čamce i pletući mreže, a mnogo je onih koje je iz talasa ćudljive Morave, spasio sigurne smrti. Na blagom pobrđu iznad sela prostiru se zasadi vinograda, koji su nekada bili deo bogatog jovačkog vinogorja.
Sve je manje mladih vinograda a vino se danas proizvodi samo za sopstvene potrebe. Oni najodlučniji, nadaju se da će na kosinama iznad sela, u nadolazećim godinama, oživeti novi zasadi vinove loze, a u zlatnu jesen brdo mirisati
na uzrelo grožđe i pune bačve rujnog vina.
Jovac
Predeli oko sela Jovac od davnina su poznati po uzgajanju kvalitetne vinove loze i vrhunskih vina. Pogodna kontinentalna klima pravilnih temperaturnih kolebanja i specifična konfiguracija terena, doprinela je tome da se najstariji žitelji ovog kraja opredele za uzgajanje domaćih sortnih loza. Jovačko vinogorje nekada se prostiralo na stotinama hektara a svako domaćinstvo imalo je u proseku po 2 hektara pod vinogradima. Gajila se pretežno domaća sorta, prokupac od koga se pravila na daleko čuvena «Jovačka ružica» koja se zahvaljujući snalažljivim domaćinama, za kratko vreme našla na carskim dvorovima i van granica tadašnje kraljevine. Zbog transporta vina koji se u to vreme obavljao isključivo železnicom, u cisternama, za “Jovačku ružicu” i dalje se govori da je toliko jaka da “može da tera voz”.
Vinogradarska zadruga u Jovcu osnovana je 1908. godine i pri osnivanju, po starim tefterima, okupljala je oko 60 vinogradara. Nedugo nakon osnivanja zadruge, počinje izgradnja vinskog podruma, kapaciteta oko 150 vagona, koji je po svom izgledu i gabaritu, te materijalima koji su korišćeni u izgradnji, bio pravo remek delo neimara. Završen je 20-ih godina nakon Prvog svetskog rata kada zvanično dolazi do formiranja Vinogradarsko-zemljoradničke zadruge, a jovačka vina intenzivno počinju da se izvoze u razvijene zemlje zapada.
Jovački podrum, najstariji u Pomoravlju danas doživljava svoju renesansu. Nakon kompletne rekonstrukcije, građevina je u celini sačuvala svoju lepotu i autentičnost a po kvalitetu vina iz Jovačkog podruma može da parira poznatim evropskim vinarijama. Sortiment koji je trenutno u vinariji je od belih sorti, tamjanika, sovinjon blank i šardone kao i bogata paleta crvenih vina koja će se na tržištu naći za koju godinu. Za potrebe vinarije obnovljeno je više od 10 hektara novih zasada a svo grožđe koje se u vinariji preradi, dolazi isključivo sa jovačkih vinograda.
Selo vinogradara, dalo je veliki broj učenih ljudi na koje su Jovčani posebno ponosni. Jedan od njih je Neša Milenković Nešica,nekadašnji predsednik Jovačke opštine i prvi narodni poslanik okružne skupštine Jagodinske nahije. Njegovim ličnim angažovanjem u Ostrikovac i Jovac stigla je železnička pruga i prvi voz, a nedugo nakon toga izgrađen i železnički most preko Velike Morave.
Jedna od najlepših kuća, građenih u prepoznatljivom moravskom stilu sa svodovima, stara je više od jednog veka. Njeni sadašnji vlasnici, od stare čatmare napravili su svojevrsni muzej izvornih starina ovih krajeva a posetioci su u prilici da vide očuvani bukov kredenac iz 17 veka, stari srpski opanak od svinjske kože, posuđe, poljoprivredne alate i prve gajbe od tananog pruća u kojima se skupljalo grožđe uz jovačkih vinograda.
Hram Svete Trojice, izgrađen na ostacima građevine iz 17 veka jedan je od najstarijih u okruženju sela a zbog svog arhitektonskog i kulturno-istorijskog značaja nalazi se pod zaštitom Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Kragujevcu . Jovčani su veoma ponosni na vrhunske sportiste, odbojkaše, fudbalere, koji su svoju sportsku karijeru nastavljali u dresu reprezentacije. Još su ponosniji na činjenicu da su mnogi učeni ljudi obrazovanje nastavili upravo iz jovačke Osnovne škole koja je izgrađena još 1883. godine i do danas nikada nije prestajala sa radom.
Ostrikovac
Na obroncima Juhora i plodne moravske doline, tik uz železničku prugu Beograd – Niš nalazi se selo Ostrikovac. Prvi podaci u pisanim dokumentima potiču iz 19. veka a po prvi put se kao naseobina u popisnim knjigama Kneževine Srbije spominje od 1818. godine. Pedesetih godina prošlog veka u atar Ostrikovački ulaze zaseok Androvica i selo Ravnovo, a
naselje se iz peskovite moravske zemlje širi duž železničke pruge i puta Gilje- Varvarin. Oko teritorijalne pripadnosti ovih zaseoka dugo su se vodili sukobi jer meštani nisu želeli da se pripoje Ostrikovcu a ni Majuru, koji je polagao pravo na Androvicu. Da su sukobi počeli da prerastaju okvire lokalnih, govori podatak da je u tom sukobu morao da interveniše i starešina Sreza Beličkog i donese izvršno rešenje kojim su 1927. godine određene granične linije između atara sela i pomenutih zaseoka. Ostrikovac je dobio ime po travi ostriku a predanja govore da je selo nastalo raseljavanjem i umnožavanjem ravnovačkih pojata i širenjem naselja van starog koritišta Velike Morave. Ne tako davno, Ostrikovac je pored Jovca i Dvorice bio sinonom za kvalitetne sorte vinove loze i još kvalitetnija vina. Plodna i sunčana pobrđa poviše sela i povoljna klima pogodivala su zasadima plemenite loze a vina sa Jovačkog vinogorja postala su poznata širom Evrope. Tradiciju vinogradara i kult vina danas ljubomorno čuvaju svečari Svetog Trifuna, zaštitnika vinograda a do skoro se u selu 14. februara, na praznik ljubavi i vina održavao Vinski bal.
Do 2016. godine kroz Ostrikovac je prolazila pruga. Interesantna je priča da je stanica pruge Beograd-Niš zapravo bila u Ostrikovcu, ali je zbog Nešice Milenkovića, ličnog prijatelja Kralja Milana i tadašnjeg narodnog poslanika koji je rodom bio iz Jovca, stanica je upisana kao Jovac. Dugo su Ostrikovčani pokušavali da isprave za njih “veliku nepravdu” ali
je omanja stanica Jovac u Ostrikovcu, ostala upisana u svim kartama železničkog saobraćaja. Selo dugo nije imalo crkvu a zahvaljujući blagodarnosti uspešnog privrednika iz Ostrikovca, Dragiše Milojevića, u selu je izgrađen hram Preobraženja gospodnjeg.Ostrikovčani su veoma ponosni na sportske uspehe Fudbalskog kluba “Pomoravlje” i mogu da se pohvale tradicijom dugom više od 6 decenija. Danas na igralištu “Crna bara” stasavaju neki novi mladi igrači a u znak sećanja na one koji su postavili čvrste temelje, najvažnije sporedne stvari na svetu, svake godine održava se memorijalni fudbalski turnir.
Paljane
Predanja, toponimi i materijalni ostaci potvrđuju da je na mestu sadašnjeg sela Paljana oduvek postojala naseobina. Kako bi ove prostore načinili pristupačnijim za život, stanovnici tadašnje naseobine, palili su i krčili šume, pa otuda legenda da je upravo po tome Paljane i dobilo ime. U istorijskim dokumentima Paljane se po prvi put spominje u čuvenoj Ravaničkoj povelji, kao selo Pahljani ili Paljani. Do prvog popisa nakon oslobođenja od Turaka, Paljane se pod ovim imenom nije pominjalo, već kao selo Mirosava, po istoimenoj reci koja protiče kroz selo. Predanje kaže da je imenu reke, kumovala legenda da je nad ovom vodom, Sveti Sava izmirio zbog prevlasti zavađenu braću Stefana i Vukana, a nedaleko od izvora, na ostacima hrišćanskog hrama iz 11. veka, podignuta je crkva posvećena Svetom Jovanu Krstitelju. U blizini crkve, nalazi se uređen izvor sa pijaćom vodom. Na obodu sela, raste jedan od najstarijih hrastova lužnjaka u okolini. Nema preciznih podataka o tome koliko je star a meštani pamte da je od vajakada obeležen kao seoski zapis. Priča se da se u njegovom stablu nalaze desetine kuršuma, te da je ovaj gorostas, svedok mnogobrojnih vojnih okršaja i bitaka po kojima su ovi krajevi poznati.
Lepota ovih predela prosto razoružava i bez daha ostavlja svakog posetioca, a nepregledne šume i proplanci plodno su tle za razvoj lovnog i avanturističkog turizma. Bogatstvo prirode, raznolikost biljnog i životinjskog sveta oduvek je mamilo istraživače i ljubitelje prirode da posete ove krajeve. Okolne šume prepune su što količinom, što brojem različitih vrsta gljiva.
Do sada je na ovim prostorima, determinisano više od 250 različitih vrsta gljiva. Udruženja gljivara i ljubitelja prirode “Gorun” iz Ćuprije, organizator je manifestacije “Dani gljiva”, na kojoj su do sada učestvovala Mikološka društva iz Srbije i zemalja okruženja. Prikupljene gljive sa ovih terena se determinišu i izlažu na izložbi gljiva. U okviru manifestacije, organizuje se niz radionica za decu i predavanja na temu gljivarstva a posetioci mogu da probaju specijalitete koji u osnovi kao sastojak imaju pečurke. Posebna atrakcija za zaljubljenike jahanja je poseta imanja porodice Milosavljević gde pri
konjičkom klubu “Nebesko brdo” uspešno radi škola jahanja. Posetiocima se pored domaće hrane i organskih proizvoda, nudi i prenoćište, jer ovaj objekat raspolaže sa 6 smeštajnih jedinica. Ljubitelji aktivnog odmora, mogu da se oprobaju u streličarstvu a u neposrednoj blizini nalazi se i staza za planinski biciklizam. Nikako ne treba zaobići ni vidikovac, “Deda Lunina stena”, odakle puca vidik na blagorodno Pomoravlje.
“Ko jednom oseti magičnu lepotu kamena,
vode i bilja Homoljskih planina uvek im se vraća,
bez obzira na godišnje doba”.
Senje
Čudnovata topografija mesta, senovita kombinacija pitomih kotlina i šumovitih ogranaka Kučajskih planina, skrivenih kraških vrela i pećina, stisnutih u zagrljaj vekovne zadužbine Cara Lazara, krasnopisom su upisali selo Senje na versku, istorijsku i turističku mapu Srbije. Kao Gornja i Donja Sena, naselje se prvi put spominje u Ravaničkoj povelji, kojom je knez Lazar, svojoj budućoj zadužbini manastiru Ravanica, darivao više naselja u okruženju. Postoji nekoliko legendi o poreklu imena Senje, ali je najprihvatljivija da je selo dobilo ime po stogovima sena kojih je na okolnim livadama bilo u izobilju. Priroda nije štedela kada je ovo selo darivala svim blagodetima. U ataru sela mnogobrojni su izvori pitke vode a i danas najizdašnije je izvorište “Vrelo”, koje se nalazi na samom putu ka manastiru kroz selo. Nekada je u selu bilo nekoliko vodenica, koje su nazivane prema vlasnicima, manastirska, Pajicka, Simina… Najviše ih je bilo u posedu manastira a danas o nekim prošlim vremenima, svedoči “Mitina vodenica” čiji se vodenični točak još okreće. U Ravaničkoj klisuri, nadomak manastira, nalazi se kameni masiv, Galičina stena a na 3 kilometra od ovog potesa, dva istovetna mosta, koje je narod zbog istog izgleda nazvao “Dve sestre”. Možda više no sva ostala sela opštine Ćuprija, Senje ima neviđene potencijale za razvoj turizma, ne samo verskog, već i planinskog, izletničkog i avanturističkog. U topografske i turističke karte, unete su i mnogobrojne pećine, od kojih je najpoznatija i svakako najatraktivnija Ravanička pećina, čija se dvorana završava omanjim jezerom, u koje uranja tavanica pećine. Klisuru preseca reka Ravanica, čije su šumovite obale poseban ukras krajolika, koji se strmo izdiže i stapa sa nepreglednim četinarskim i listopadnim šumama koje okružuju jedan od
najlepših manastrskih kompleksa u centralnoj Srbiji. Nije slučajno knez Lazar izabrao baš ovaj predeo za izgradnju manastira Ravanica. Predanje kaže, a knjige baštine, da je Knez Lazar, nadgledajući izgradnju crkve, govorio da se smrtnog časa ne boji jer zna da će u miru i spokoju počivati navečnost, kraj bistre reke, u seni stoletnih stabala, vinograda i voćnjaka.
Manastir Ravanica, sa crkvom Vaznesenja Gospodnjeg, podignuta je između sedamdesetih i osamdesetih godina XIV veka. S obzirom na vreme kada je podizana, Ravanica je građena kao utvrđeni grad. Najpre je započeta gradnja pirga, a zatim je formiran odbrambeni pojas koji je bio povezan sa kulama. Po svojim arhitektonskim obeležijima, crkva je rodonačelnik Moravskog stila, sa trolisnom osnovom građevine i modela krsta sa pet kupola. Manastirski kompleks, pored crkve, sačinjavali su pirga, trepezarija, manastirske ćelije i ostale ekonomske zgrade. Manastirska porta je besprekorna, i neki neobjašnjiv mir i spokojstvo osetićete čim zakoračite na ovo sveto tle. Ravanica je bila rušena i paljena nekoliko puta, pri čemu nije stradala sama crkva, već utvrđenje i manastirske zgrade. Životopis crkve najviše je oštećen pa je dobar deo zidova bez fresaka. Mnoge preostale kompozicije su izbledele, otrvene sa zidova, ali one koje svedoče o stradanji i veličaju život, na posetioce ostavljaju snažan dojam. Posebno je upečatljiva skulpturalna ornamentika stilizovanih biljnih motiva i zoomorfnih detalja, među kojima na severnom zidu priprate, dominira grifon, zaštitnik i simbol božanske snage. U crkvi Vaznesenja Gospodnjeg, u kivotu, pohranjene su mošti Svetog Kneza Lazara, kojima na poklonjenje dolaze vernici iz svih krajeva zemlje a manastir postaje mesto hodočašća koje neguje i čuva kult velikog kneza Lazara.
U samom centru sela, na samo 1,5 km od manastira Ravanica, nalazi se prvo registrovano seosko domaćinstvo, Etno kuća “Danica”. Ušuškana u seni velikog oraha, kuća porodice Stojković, pravo je mesto za one koji žele da pobegnu od gradske vreve, zaborave na vreme i uživaju u domaćoj hrani. Kuća je pogodna za boravak pojedinaca, parova i porodica sa decom a enterijer ove stogodišnje lepotice, kombinacija je restauriranih komada nameštaja i savremeno opremljenog prostora u kome gostima ništa neće nedostajati. U ovoj oazi spokoja i mira, nakon obilaska turističkih destinacija u okolini, uživaćete u domaćim specijalitetima i organskim proizvodima. Turistima su na raspolaganju i smeštajni kapaciteti “Knez apartmana”, koji pored prenoćišta u komfornim sobama, gostima nude upotrebu teniskih terena. Za ljubitelje planinarenja i dugih pešačkih ruta, iznad manastirskog kompleksa nalazi se obeležena turistička pešačka staza, koja vodi kroz šumovite predele Kučajskih planina, pored vikend kuća i lovačkih čeka a pogled koji se priža sa vidikovca, jednostavno se mora doživeti.
Supska
Supska je najveće selo u opštini Ćuprija i čitavom dužinom prostire se istočnom obalom Velike Morave. U pisanim dokumentima prvi put se pominje 1376. godine u povelji Kneza Lazara manastiru Ravanica, kao sela Gorna i Dolna Subska. Prema podacima još u praistoriji na ovom prostoru postojalo je naselje iz razvojnog perioda vinčanske kulture. Supska je jedini lokalitet na kojem je zastupljena kompletna statigrafija vinčanske kulture na potesu zvanom Stubline, što je čini jednim od najvećih, ako ne i najznačajnijim nalazištem na gornjem toku Velike Morave, južno od Bagrdanskog klanca. Arheološki lokalitet se prostire na površini od oko 20 hektara a do sada su u nekoliko navrata obavljana arheološka istraživanja, od kojih je poslednje obuhvatilo geofizička snimanja lokaliteta kako bi se utvrdio položaj građevina nekadašnjeg vinčanskog naselja. Površinski tragovi neolitske kulture i danas su vidljivi pa se na lokalitetu još uvek mogu pronaći fragmenti keramike karakteristični za klasičnu varijantu vinčanske grupe. Arheološki materijal sa lokaliteta baštini se u Muzeju “Horeum Margi Ravno” i deo su zbirke nekadašnjeg ćuprijskog muzeja a čine je upotrebni i ritualni predmeti vinčanske kulture, među kojima su najzastupljeniji delovi keramičkih posuda, žrtvenici kao i fragmenti karakterističnih figurina.
Selo je dobilo ime po posebnom pletenom sudu koji se koristio za lov ribe a koliko je tokom vekova za život sela bila važna Velika Morava, vidi se po osnovu motiva koji su zastupljeni u zidnoj ornamentici, ribarskim alatima i ukrasima koji krase dovratke starih kuća. Crkvu Svetog Nikole nikako ne treba zaobići. Ova impozantna građevina u samom centru sela, pažljivo je freskopisana a autohtoni motivi reke, narodnog kola i “sub-a” za lov ribe, zauzimaju posebno mesto u ovoj svetinji. U crkvi se nalazi jedan od najlepših ikonostasa, koji je svom selu i crkvi u amanet ostavio poznati umetnik Miško Milanović. Selo je ravničarskog tipa a stanovništvo se pretežno bavi poljoprivredom, stočarstvom, plasteničkom
proizvodnjom cveća, različitim zanatima a poslednjih godina, sve više mladih odlučuje se za pčelarstvo i proizvodnju meda i pčelinjih proizvoda. Ravničarski krajevi pogoduju i razvoju lovnog turizma a ovi prostori spadaju u red najbogatijih lovišta. Posebna pažnja posvećena je održavanju biološke ravnoteže pa se svake godine održava jedna od najbrojnijih akcija na predatore, vuka, lisicu i šakala u kojoj učestvuju lovci iz čitave zemlje i okruženja.